Waarom is het eigenlijk zo belangrijk om gezond te eten en waarom wordt er steeds meer aangedrongen op vooral genoeg groenten eten?
Tuurlijk weten we allemaal dat gezond eten goed voor je is, je hebt de vitamines en de mineralen nodig, maar daar bestaan toch gewoon pilletjes voor? Ik heb er het onderstaande korte videootje over gemaakt, maar als je liever leest of meer details wilt, lees dan het verhaal hieronder
Het is eigenlijk heel simpel, maar aan de andere kant ook heel ingewikkeld. Want je lichaam is een ongelooflijk ingewikkelde machine met allemaal processen die heel precies op elkaar afgesteld zijn. Het bestaat uit minimaal 30 biljoen, maar waarschijnlijk nog veel meer, cellen die allemaal hun eigen belangrijke functie hebben. Elke cel is een klein fabriekje, waar met behulp van zuurstof glucose wordt verbrand om energie te krijgen voor het uitvoeren van de processen die in die cel plaatsvinden.
En voor het goed uitvoeren van die processen zijn grondstoffen nodig. En deze grondstoffen krijg je binnen door wat je eet en drinkt.
Je hormoonhuishouding, je spijsvertering, hoe je denkt en hoe je je voelt, ook emotioneel, hoe je slaapt, je huid, haar en nagels, op alles heeft je voeding invloed. Uiteraard zijn er nog meer factoren, maar voeding is de basis.
Nu denk je misschien, glucose is suiker en ademhalen doe ik ook, dus als ik maar voldoende suiker eet zit die energie in ieder geval goed. Maar zo eenvoudig ligt het dus weer niet. Ja, suiker geeft snelle energie maar niet op een natuurlijke manier. Voor de verbranding van suiker zijn ook andere voedingsstoffen nodig, er wordt insuline aangemaakt om te zorgen dat je cellen opengaan om de glucose te ontvangen, en een teveel aan suiker wordt opgeslagen. Dit gaat ook niet ‘zomaar’, om glucose om te zetten in de vorm die opgeslagen kan worden, glycogeen, zijn ook weer voedingsstoffen nodig. En als je wel suiker eet maar geen voedingsstoffen binnenkrijgt, dan worden er dus voedingsstoffen uit de voorraad gehaald die je niet meer tot je beschikking hebt voor andere processen. Dit geldt ook voor snelle koolhydraten zoals witmeelproducten. Ze leveren geen voedingsstoffen maar de verwerking ervan kost wel voedingsstoffen.
Als je daarentegen iets eet zoals de natuur het aanlevert (natuurvoeding), bijvoorbeeld een banaan of een zoete aardappel, dan zitten hier behalve suiker ook vezels in waardoor de vertering vertraagd wordt en de suiker minder snel in je bloed komt plus voedingsstoffen waar je lichaam iets aan heeft.
Voedingsstoffen, dat zijn de macronutriënten, koolhydraten, eiwitten en vetten, maar ook de micronutriënten, de vitamines en de mineralen. En als laatste de fytonutriënten, stofjes die alleen in planten voorkomen en die onder andere zorgen voor geneeskrachtige werking die bepaalde planten hebben.
Koolhydraten heb je nodig voor energie en ze leveren de vezels die onze darmen nodig hebben voor de spijsvertering. Oplosbare vezels die voeding zijn voor onze darmbacteriën en onoplosbare, harde vezels die nodig zijn voor de darmwerking.
Een koolhydraatarm dieet vinden sommige mensen erg fijn, je kunt meer vet eten, maar ook hierin zijn groenten erg belangrijk. Voor de fytonutrienten en de vezels.
Eiwitten of proteïnen zijn bouwstoffen, heel belangrijk, elke cel en werkzaam deeltje in ons lichaam is opgehouwd uit proteïnen. Je haalt ze uit dierlijke voeding en uit paddestoelen, noten, peulvruchten, linzen, granen en groene groenten. Over een eiwittekort hoef je je niet snel zorgen te maken als je voldoende van deze producten eet. Sommige eiwitten zitten alleen in dierlijke producten maar in je spijsvertering worden eiwitten toch eerst opgesplitst in aminozuren waarna in je lichaam de benodigde eiwitten weer worden samengesteld. En uit plantaardige eiwitten kunnen zo alle benodigde eiwitten samengesteld worden.
Vetten, ooit in het verdomhoekje maar nu weten we, we hebben ze nodig. Verzadigde vetten wat minder dan onverzadigde vetten maar ook hiervan niet zo veel. Van vet wordt je vet geldt nog steeds, alhoewel minder als je koolhydraatarm eet want dan gebruik je vet ook als brandstof.
Vetten zijn ook belangrijk voor de opbouw van hersenen en zenuwcellen, voor je hormonen en sommige organen, zoals je hart, verbranden het liefst vet.
Vitamines zijn vooral bekend als nodig voor ons immuunsysteem. Als het weer slechter wordt worden veel mensen getriggerd om een multivitamine te slikken om griep te voorkomen. Maar vitamines hebben veel meer functies. Bekend is natuurlijk dat vitamine D nodig is om calcium in je botten op te nemen. Maar er zijn nog zoveel processen waar vitamines bij nodig zijn.
Zo is B1 nodig bij de aanmaak van insuline en het aktiveert de schildklier, vitamine B2 is betrokken bij de eiwitstofwisseling en de cel energie. Enzovoort!
Zonder vitamines kan je niet goed functioneren. Door verwerking van voedsel, koken maar ook de toevoegingen in fabrieksvoedsel, gaan er veel vitaminen verloren, of ze kunnen door het lichaam slechter opgenomen worden.
Mineralen, van sommige heb je er veel nodig van andere maar een miniscuul klein beetje. Mineralen worden door planten uit de grond gehaald en gebonden aan eiwitten, waardoor ze door je lichaam opgenomen kunnen worden. Of in het lichaam van de dieren die wij weer eten. Omdat er in de bodem tegenwoordig veel minder mineralen zitten, in de landbouw worden vaak alleen de mineralen toegevoegd die de plant snel groot maken en er mooi uit laten zien, kan er aan sommige mineralen makkelijk een tekort ontstaan.
Mineralen zijn nodig voor onze structuur: calcium voor je botten, magnesium en ijzer voor je spieren, silicium voor huid, nagels en haren. Maar ook mineralen hebben nog allerlei andere functies. Magnesium bijvoorbeeld heet het anti-stress mineraal, dit is vooral omdat het een belangrijke functie speelt bij het ontspannen maar het bij stress veel verbruikt wordt door je bijnieren waar adrenaline geproduceerd wordt. Dus heb je extra magnesium nodig om te ontspannen. Daarbij is er, naast vitamine D, ook magnesium nodig om calcium de botcellen binnen te laten. En je bloeddruk wordt op peil gehouden door een balans in natrium en kalium in je bloed. Je cellen kunnen natrium en kalium opnemen door middel van het natrium-kalium pompje, wat aangestuurd wordt door magnesium.
Magnesium is het mineraal met de meeste functies in je lichaam, en het is ook veel aanwezig in voedsel. Maar omdat er bij stress zoveel verbruikt wordt, kampen veel mensen toch met een tekort aan magnesium.
Fytonutrienten zijn nog vrij onbekend. Je hoort hier nog weinig over. Als je een artikel leest over het verschil in voedingswaarde van bijvoorbeeld biologische ten opzichte van niet biologische voeding wordt er vaak alleen gesproken over vitaminen en mineralen. Maar zelden over de antioxidanten en fenolen en andere fytonutrienten, terwijl deze zo belangrijk zijn. Fytonutriënten bepalen onder andere de kleur, geur en smaak van planten. En ze spelen vooral een rol in het voorkomen en soms ook genezen van onze ‘welvaartsziektes’. De anti-oxidanten die de vrije radicalen neutraliseren die je cellen kunnen beschadigen waardoor onder andere kanker wordt veroorzaakt. Lycopeen uit tomaten waarvan de rol ter voorkoming van prostaatkanker is aangetoond. Alline uit knoflook en uien kan het LDL-cholesterol verlagen (de vorm die zich kan hechten aan de wand van je bloedvaten) . Ellaginezuur uit allerlei bessen en rode wijn hecht zich aan giftige koolwaterstoffen uit luchtvervuiling in je bloed waarna ze uitgescheiden kunnen worden.
Flavonoïden werken ontstekingsremmend.
Er zijn duizenden verschillende fytonutriënten en ze zijn nog lang niet allemaal bekend en onderzocht. Elk soort heeft zijn eigen unieke werking. Door de ontdekking van de fytonutriënten is het gekomen dat het eten van meer groenten en fruit nu door allerlei instanties zo wordt gepromoot. Het is belangrijker dan alleen de vezels en de vitaminen en de mineralen.
Dus, even samengevat:
Elke cel in je lichaam heeft een functie en om die functie uit te kunnen oefenen zijn voedingsstoffen nodig. Water, zuurstof, koolhydraten, eiwitten en vetten, vitamines en mineralen. Als we deze stoffen niet aanleveren kunnen de cellen hun functie niet goed uitvoeren.
Bij de verwerking van stoffen waar je lichaam niets aan heeft, ‘lege’ koolhydraten, chemische toevoegingen aan fabrieksvoedsel, of het eten van meer voedsel dan nodig is, zijn ook voedingsstoffen nodig. Het is dus niet alleen dat je iets eet waar je lichaam niets aan heeft, je verbruikt er ook grondstoffen mee die vervolgens niet meer beschikbaar zijn voor processen die wel belangrijk zijn.
Je lichaam is erg intelligent en kan soms alternatieven verzinnen als er voedingsstoffen niet beschikbaar zijn voor bepaalde functies. Maar hoe ouder je wordt, hoe minder deze alternatieven gevonden kunnen worden. Het is dus echt belangrijk om te zorgen dat je zoveel mogelijk voedingsstoffen en zo min mogelijk voedsel binnenkrijgt wat niets toevoegd (dit is vulling, geen voeding).
Ziektes ontstaan door een tekort aan voedingsstoffen en een teveel aan afvalstoffen. Door een tekort aan voedingsstoffen gaan processen minder goed verlopen of stoppen zelfs helemaal, waardoor je lichaam als geheel niet meer optimaal functioneert.
Afvalstoffen die niet meer opgeruimd kunnen worden kunnen schade veroorzaken waardoor cellen hun werk niet meer kunnen doen, met hetzelfde effect.
Ik hoop dat ik je een beetje duidelijk heb kunnen maken wat voeding doet, en wat jij met de juiste voeding kan doen voor je lijf!
Als je vragen hebt lees ik ze graag in de opmerkingen.